I – Kỹ năng nghe (listening):
Band 0-4
Điểm 4 hoặc thấp hơn có nghĩa là tối đa 11-12 câu trên 40 được trả lời. Trình độ nghe ở mức độ này có giới hạn. Người nghe chỉ có thể hiểu được những từ đơn giản hoặc cảm thấy tốc độ nghe quá nhanh.
Học viên ở mức độ này cần trau dồi, không chỉ làm những bài tập của sách IELTS của Cambridge (xem thêm mục V), mà nên luyện thêm kỹ năng nghe ở đời thực, v.d. nghe nhạc, nghe phim, vv. Cách tốt nhất lúc nào cũng là nghe người khác nói (nhiều giọng tiếng Anh khác nhau; Anh Anh, Anh Mỹ, Anh Úc, vv), nhưng nếu không có điều kiện, nghe những gì mà mình thích, một bài hát hoặc là một bộ phim, để có thể cải thiện sự tiếp xúc với TA, là một điều tối thiểu.
Nghe nhạc lúc nào cũng là dễ nhất, những bài hát kinh điển của The Beatles chắng hạn (luôn có sẵn ở trên YouTube), sau đó nhìn vào lyrics (lời bài hát) để xem mình nghe được những từ nào. Nếu có từ nào mình không hiểu thì tra từ điển. Nếu chỉ cần hiểu được ý nghĩa một bài hát, nghe đi nghe lại, là đã có thể tiến bộ từ từ.
Đây vẫn là những bước đi đầu tiên trong quá trình học tập, nên không nên quá chú trọng mình có hiểu được hết không hay là cảm thấy không thoải khi không hiểu hết được. Nghe hiểu là một quá trình dài, cần dành ra thời gian để cảm nhận được cách mà một từ được phát âm, bối cảnh của một câu, và ý nghĩa của một đoạn văn. Nghe ở mức độ này, nói tóm lại, là nghe gì cũng được, nghe càng nhiều càng tốt.
Song song với đó, những bài tập của sách IELTS cũng khá là quan trọng. Luyện tập để biết cách làm, để nghe được những từ trọng điểm, đòi hỏi một đôi tai có thể hiểu được bối cảnh của đoạn hội thoại. Nhưng hơn hết, phải duy trì được niềm vui học tập. Chính vì vậy, nghe nhạc, xem phim, cũng là một cách học.
Band 5-6
Tiếp tục nghe hiểu càng nhiều càng tốt, mọi lúc mọi nơi nếu có thể. Nghe những gì mà mình thích vẫn là phương pháp hiệu quả nhất để tập trung và tiếp thu. Nếu có thể, nghe không cần dùng phiên dịch; nghe tiếng Anh để hiểu tiếng Anh và tìm định nghĩa (definition*) bằng tiếng anh.
Band 7-9
Đã có thể thực hành tự học, tự khám phá. Nên nghe những tư liệu phức tạp, càng chuyên ngành càng tốt. Ở mức này học viên nên tự cảm thấy là không cần phải dịch TA từ trong đầu nữa. Nên tập chỉ tư duy tiếng Anh ở lúc này. Tự luyện tập thi IELTS. Kèm theo đó nghe thêm podcasts, news, online lectures, documentaries, audiobooks, vv.
II – Kỹ năng đọc (reading)
Band 0-4
Trả lời tối đa được 10-12 câu trên 40. Trình độ đọc hiểu ở mức này có giới hạn. Người đọc chỉ hiểu được những ý đơn giản hoặc trả lời theo cảm tính về những từ trọng điểm nằm trong câu hỏi, nhưng không hiểu được nội dung dẫn đến câu trả lời.
Ở mức độ này, cũng như nghe vậy, cần đọc càng nhiều càng tốt. Nhưng khác với nghe, hãy chỉ nên đọc những quyển sách văn học (hoặc lý thuyết) dễ nhất có thể. Ở hiệu sách bán rất nhiều những quyển sách có ghi rõ mức độ. Thường là 1, 2, 3, 4, 5. Nếu hiểu rõ mức độ một có thể chuyển lên mức độ 2. Khó đủ để cho mình tiếp cận. Nếu thấy sách nhiều từ có hơn 3 syllables (âm tiết), nhiều khả năng nó ở một mức độ cao hơn.
Kèm theo đó, nếu cảm thấy có thể đọc báo được (The Guardian, The New York Times, The Wall Street Journal, vv), thì nên tiếp cận dần dần.
Cũng nên đọc hiểu những bài tập IELTS để hiểu được tại sao một câu trả lời lại được trả lời theo một cách mà không phải như mình hình dung. Cần phải đọc cả câu liên quan đến câu hỏi và có được sự hiểu biết toàn diện.
Band 5-6
Đã bất đầu có thể đọc báo. Đọc những cuốn tiểu thuyết đơn giản, ví dụ như là young adult fiction. Nên đọc những gì phù hợp với trình độ của mình. Nếu khó quá, đọc những quyển dễ hơn. Nếu dễ quá, tăng mức độ của bài đọc.
Bắt đầu tập dần quá trình tự định nghĩa bằng tiếng Anh. Nếu có thể, sử dụng từ điển Anh Anh từ lúc này.
Band 7-9
Ở mức độ này nên thử thách khả năng của mình bằng việc đọc những bài báo, tiểu thuyết, sách phi hư cấu (non-fiction). Nên tập thói quen đọc mỗi ngày. Một tháng có thể đặt mục tiêu đọc được 2 quyển sách. (Chủ đề tùy theo ý thích của mình.)
III – Kỹ năng viết (writing):
Band 0-4
Ở mức độ này những bài luận được viết khá đơn giản. Sự hạn chế của từ vựng, của ngữ pháp và nội dung có thể được nhận thấy rõ ràng.
Ngoài việc hiểu được hệ thống của hành văn (introduction, body, conclusion) và luyện tập sử dụng một cách nhuần nhuyễn. Còn cần phải hiểu được những sự khác biệt cơ bản của những cách luận văn khác nhau (informative vs. argumentative) trong Task 2 và cách diễn đạt cơ bản của đồ họa trong Task 1.
Ngoài việc đó, cần tăng vốn từ vựng, ngữ pháp và cách bày tỏ (quan điểm) của riêng mình.
Giữ một quyển nhật ký, ghi về những sự việc xảy ra trong ngày (bằng tiếng Anh), hoặc là tự viết lên quan điểm của mình về một vấn đề xã hội, là một cách hiểu quả để tập viết. Ở gian đoạn này, hiểu được cách dịch suy nghĩ của mình từ tiếng bản ngữ của mình ra tiếng Anh không dễ nhưng nó là một hành trình dũng cảm. Sự dụng Google Translate, mặc dù không đúng 100%, rất là hiệu quả để đưa được từ và ý tưởng của mình ra. Không nên sợ viết sai bởi vì lúc nào cũng có thể sửa được. Chia sẻ bài viết đó cho bạn bè, thầy cô để sửa và chấm cho mình.
Cùng với đó cần phải cải thiện được basic grammar (ngữ pháp cơ bản).
Band 5-6
Ở gian đoạn này cần tích cực viết những bài luận IELTS với sự hướng giẫn của giáo viên.
Kèm theo đó, học viên đã bắt đầu có thể tập cách diễn giải (paraphrasing*) ý tưởng của một bài báo hay là một bài luận theo ý riêng của mình. Kèm theo đó là kỹ năng tóm tắt (summarizing*) và phê bình (critiquing*).
Ví dụ học viên có thể tập viết một bài luận riêng để chỉ ra nhưng lỗi lầm của một bài luận khác của mình. Không chỉ là những lỗi về ngữ pháp mà còn là ý tưởng. Theo đó học cách nhìn vào một bài viết theo một góc độ (perspective) khác.
Band 7-9
Ở mức độ này học viên hoàn toàn có thể viết được luận án cho đại học. Nếu không có những dự án viết nào, ví dụ như là viết sách, thì nên tập trung vào nâng điểm IELTS hết mức có thể.
Nên tập trung song song với kỹ năng viết với kỹ năng đọc. Vì phải đọc được thì mới được. Đọc càng nhiều thì càng có thể viết được nhiều chủ đề hơn.
IV – Kỹ năng nói (speaking):
Band 0-4
Ở mức độ này học viên nói tiếng Anh ở mức độ đơn giản nhất, có thể không giải thích được nhiều điều muốn nói và có thể không sử dụng được những từ ngữ phức tạp để thể hiện những điều đó.
Để có thể nói được gần giống với người bản xứ, (và nên đặt mục tiêu như vậy vì sẽ phù hợp hơn trong giao tiếp), sẽ hiệu quả nếu lặp lại, sao chép, y hệt những cử chỉ, âm điệu, giọng nói của một người nói tiếng Anh nhuần nhuyễn. Áp dụng cách mình nghe trong cách mình nói. Nghe thế nào nói y hệt như thế. Trong âm nhạc và phim ảnh. Chú trọng đến pronunciation (phát âm) và intonation (âm điệu). Không cần quá quan trọng hóa accent (giọng bản địa). Sao chép không có thể vẫn chưa đủ, mà mình còn cần phải thể hiện được theo cách của mình.
Nếu giao tiếp trực tiếp được với người bản xứ thì vẫn là tốt nhất, để luyện được kỹ năng nói. Nếu không có người bản xứ, vẫn nên tìm cách giao tiếp thường xuyên. Vì càng nói nhiều mình sẽ càng quen. Kể cả nói tiếng Anh với ai mà nói chuyện được, không cần phải là người bản xứ, thì đó vẫn sẽ là cơ hội luyện tập. Nếu không tìm được ai, nói chuyện với bản thân mình (bằng TA) cũng là một cách để tâp phản xạ và tự điều chỉnh mỗi khi mình mắc lỗi. Theo cách đó, tự ghi âm giọng nói của mình, tự nhận định những lỗi về phát âm và ngữ pháp, tự sửa và lặp lại, cũng là một cách hiểu quả để tập nói.
Band 5-6
Tiếp tục tập nói theo cách đã học. Bắt đầu tìm hiểu thêm về diễn thuyết trước công chúng (public speaking) và tự chuẩn bị những bài phát biểu riêng của mình. Ở mức độ này học viên nên nói trôi chảy về một chủ đề nào đó không gián đoạn trong vòng 2 phút.
Luyện tập nói ở một không gian riêng hoặc trước một số người ở nhận sự đánh giá. Tập tăng âm lượng (volume) một cách to nhất có thể để tạo được tiếng vang (resonance) và sự tự tin (confidence) trong giao tiếp.
Band 7-9
Ở mức độ này học viên nên tập diễn thuyết không gián đoạn ít nhất là 7 phút. Đã nó thể tự giới thiệu về những cái riêng về bản than mình và xử lý được những câu hỏi IELTS. Theo đó học viên nên tự bảo vệ được ý tưởng của mình sử dụng tư duy logic (logical reasoning) và hùng biện (debate).
Tích cực tập diễn thuyết về những chủ đề, tốt nhất là không thuộc về chuyên môn và sở thích của mình, để mở rộng phạm vi giao tiếp trong đời sống, công việc và diễn ngôn.
V – Giáo trình (curriculum):
1. Basic grammar (ngữ pháp cơ bản): Tùy vào trình độ của từng học viên, luyện tập ngữ pháp theo sách của Raymond Murphy. Không nhất thiết điểm IELTS thấp là học lại cơ bản. Nếu nắm vững được lý thuyết, nên học cao hơn cộng với ứng dụng trong từ và câu. “Essential Grammar in Use” (Band 0-4); “English Grammar in Use” (Band 4-5); Advanced Grammar in Use (Band 6 trở lên).
2. IELTS writing (kỹ năng viết cho IELTS): “Improve Your IELTS Writing Skills” của Sam McCarter và Norman Whitby; “Barron’s Writing for the IELTS” của Lin Lougheed; “High-scoring IELTS Writing: Model Answers (based on past papers)” của Fang Ting – Wang De Fu; “Academic Writing Practice for IELTS” của Sam McCarter.
3. Test practice (luyện thi): “Cambridge IELTS” quyển 1-15.
4. Pronunciation (kỹ năng phát âm): “English Pronunciation in Use: Elementary” của Jonathan Marks (Band 0-4); “English Pronunciation in Use: Intermediate” của Mark Hancock (Band 5-6); “English Pronunciation in Use: Advanced” của Martin Hewings (Band 6-8). Cũng như sách ngữ pháp, việc chọn sách ở cấp độ nào sẽ tùy thuộc vào trình độ của học viên.
5. Listening & Speaking (kỹ năng nghe và nói): “Cambridge English Skills: Real Listening & Speaking” 1-4 của Miles Craven. Dành cho mức độ nghe và nói Band 0-5.
6. Literary aspects (những khía cạnh của ngữ văn): Học viên IELTS từ 7 trở lên hoặc học viên nào muốn học sâu thêm về tiếng Anh đều có thể tiếp cận TA như cách mà một người bản địa tiếp cận ngôn ngữ của mình. Quyển “AS Level English Language and Literature” của Helen Toner và Elizabeth Whittome sẽ luyện cho học viên được kỹ năng hành văn không chỉ ở góc độ học thuật (academic) mà còn ở góc độ văn học (literary).
7. Selected essays, articles, songs, poems, books (những bài luận, bài báo, bài hát, bài thơ được chọn thêm): Ngoài học theo giáo trình thi cử học viên cũng nên được tiếp cận những tài liệu thực tế, liên quan trực tiếp đến cách TA được sử dụng trong đời thật. Những tư liệu cụ thể cho mục này sẽ được bổ xung sau.
Note: Những kỹ năng này chưa có giáo trình cụ thể.
